Over vakbonden en vissen

Gisteren zijn we met groep twee na een vrij lang verblijf op de luchthaven van Jakarta en na een vlucht van bijna twee uur angekomen in Medan op het eiland Sumatra. Meteen heel andere indrukken hier: het verkeer lijkt zowaar ordelijk, vergelijkbaar met Jakarta of Bandung!
Deze morgen was het vrij vroeg opstaan. Om half zeven gingen we op weg naar de havan van Medan. Aan een kleine kaai van gammele planken lagen verschillende kleine vissersboten. Zo ook de KOBULAT I en II van onze Indonesische vakbondspartner KSBSI. Met dit kleinschalige socia-economische project trachten ze werk en zo een inkomen te voorzien voor een aantal werkloze vissers. Als de golven niet te hoog zijn, varen twee ploegen van respectievelijk zeven en acht vissers uit om vis te vangen. Bij een goede vangst brengen zij per boot en per dag vijfhonderd kg vis aan land. De opbrengst, zo'n 300.000 Rupiah of ongeveer 25 euro, wordt verdeeld in 11 delen: 1 deel voor elke visser, 1 voor de vakbond, en 2 delen worden opzij gezet voor wanneer er herstellingen aan de boot nodig zijn. Bij een slechte dag daarentegen, bedraagt de vangst amper 5 à 10 kg, met amper enig inkomen tot gevolg. Als je dan weet dat 1 kg rijst op de markt in Medan zo'n 7000 Rupiah kost...
Bij hoge golven of een wilde zee, wanneer de vissers niet kunnen uitvaren, is er helemaal geen inkomen voor de vissers. Een aantal onder hen proberen dit te compenseren door te gaan werken op de vissersboten, en de rest zoekt een andere manier om te overleven. Zo vervoert Zeini, de visser die we ontmoeten, van 6u 's ochtends tot 6u 's avonds mensen met zijn Petsja (een soort van Riksja) om zichzelf en zijn gezin van een inkomen te voorzien.
Het is moeilijk overleven voor de coöperatieve, die moet opboksen tegen de harde concurrentie van de grote vissersboten. Zij kunnen immers dieper in zee gaan, betere vis vangen, en zijn uitgerust met katrollen om hun netten op te halen. Iets waarvan het KOBULAT-project ook droomt...
KSBSI probeert ook de vissers op de grote boten te organiseren in de vakbond. Nog maar zes maanden zijn ze hier in de haven van Medan actief, en nu al wisten ze 300 leden te werven! Op die manier willen ze de vissers toegang geven tot sociale zekerheid, hen vormen over hun rechten en hen leren onderhandelen over hun loon.
Nog maar 10.30u 's ochtends was het, toen we de haven verlieten, op weg naar het regionaal kantoor van KSBSI in Medan. Daar stond ons een interessante uitwisseling te wachten, over vakbondswerk in Indonesië en België, over de rol van de overheid in het sociaal overleg, over minimumlonen en korte termijncontracten, die werkgevers in staat stellen de arbeiders te ontslaan wanneer het hen uitkomt, zonder pardon, laat staan een vergoeding... De strijd voor waardig werk wordt hier dagelijks gestreden. In moeilijke omstandigheden, die we ons amper kunnen voorstellen in België.

vele groeten uit Medan,
Miel en Gijs